تغییرات سهم رواناب ناشی از ذوب برف با ارتفاع در حوضه های آبخیز

رودخانههای دائمی در ایران که از مناطق کوهستانی سرچشمه میگیرند، طی فصول خشک دبی پایهخود را از رواناب ناشی از ذوب برف در ارتفاعات تامین میکنند. در مطالعات مربوط به بارش-رواناب،افزایش ارتفاع با دو پدیده همراه است. با افزایش ارتفاع دمای هوا کاهش یافته و این کاهش دما باعثتغییر نوع ریزشهای جوی در مناطق بالاتر از خط دمای آستانه، از باران به برف میگردد. همچنین بافرض شکل هرمی کوهها، با افزایش ارتفاع مساحت کاهش مییابد که به نوبه خود حجم ذخیره برف رادر کوهستان کاهش میدهد. با توجه به ضرورت بررسی اثرات تغییرات ارتفاع بر رواناب ناشی از ذوببرف، رودخانه کارون تا قبل از سد کارون 1، به عنوان حوضه تحقیق انتخاب گردید. با استفاده ازتصاویر ماهوارهای سطوح تحت برف در منطقه دریک دوره تاریخی استخراج شد. منطقه با بکارگیری نرم افزار gis به پنج ناحیه ارتفاعی تقسیم گردید و مساحت متناظر با هر دامنه ارتفاع تعیین شد. در ادامه مدل هیدرولوژیکی (srm (snowmelt runoff model با وارد کردن متغیرهای اقلیمی موردنیاز برای دو دوره آماری شامل یک دوره ترسالی (92-1991) و خشکسالی (93-1992) واسنجی و اعتباریابی شد. نتایج نشان داد این مدل در پیش بینی رواناب حاصل از ذوب برف در جریانهای روزانهحوضههای برفگیر فاقد دادههای زمینی، با استفاده از سطح پوشش برف حاصل ازتصاویر ماهوارهایقابلیت خوبی دارد. سپس سهم هیدروگراف رواناب حاصل از ذوب برف از طریق وارد کردن سطح برفدر طول دوره مورد مطالعه و با حذف (به صورت مصنوعی) ریزش باران شبیهسازی شد. بررسیتغییرات رواناب ذوب برف بازای تغییرات ارتفاع نشان داد که در حوضه مورد تحقیق با افزایش ارتفاعذوب برف نقش بیشتری در رواناب ایفاء میکرد. با استفاده از نتایج مدل، آبدهی ویژه ناشی از ذوب برف در دو دوره آماری ترسالی و خشکسالی به ترتیب برابر با      0/70 و0/23 (m3/km )حجم رواناب ناشی از ذوب برف نیز برای دو سال آبی تر (92-91) و خشک (93-92)بترتیب برابر 16833/9 و 5492/5 میلیون مترمکعب برآورد گردید